Met handgebaren laat hij zijn passie én drive meerdere malen zien: twee handen horizontaal, die elkaar vinden en ontmoeten. Precies dat is wat Reindert van Dijk - Specialist Ouderengeneeskunde bij Lelie zorggroep - typeert: op zoek naar contact en verbinding, gelijkwaardig en toch ieder in een eigen rol. Op 28 september wordt hij 65 en neemt hij officieel afscheid als Specialist Ouderengeneeskunde bij Lelie zorggroep. Tweeëntwintig jaar was hij verbonden aan deze organisatie. Wat dreef en drijft hem?

Met elkaar praten, altijd in gesprek blijven en sámen het gesprek voeren, dat vindt Reindert van Dijk het allerbelangrijkst in zijn werk. “Ik werk het liefst horizontaal. Een arts en een cliënt hebben ieder een eigen rol, maar toch zijn we gelijkwaardig. Ik zoek dan de chemie en blijf graag in gesprek,” legt hij uit. “Als iemand last van z’n rug heeft, gaan we samen op zoek: wat is er aan de hand en wat kunnen we eraan doen? Maar ook als iemand echt heel erg ziek is, is het belangrijk om samen af te stemmen wat haalbaar is. Ik zoek naar gelijkwaardigheid in de rol die we hebben. Dat is voor mij een voorwaarde om respectvol verder te kunnen.”

Balans

De arts denkt graag in mogelijkheden. “Een verpleeghuis is vaak de laatste plek waar iemand verblijft. Wij zijn hier gewend om met leven en sterven om te gaan. Ons belangrijkste doel is om een stuk kwaliteit aan het leven toe te voegen.” Hij zoekt dan de balans. “Er zijn eenvoudige klachten die we vanzelfsprekend behandelen. Maar bij andere zaken ligt het niet zo gemakkelijk. Dan vraag ik me af: is deze mevrouw gebaat bij nog meer antibiotica? Of is er iets anders nodig?’ Daar gaan we dan over in gesprek.” De langdurige relatie die een Specialist Ouderengeneeskunde met cliënten heeft, vindt Reindert daarom heel fijn. “Ik denk graag mee en kan ook afspreken om regelmatig langs te komen om te kijken hoe ’t gaat. En om nieuwe afspraken te maken.”

De fase waarin het levenseinde in zicht is, kan moeilijk zijn. De medewerkers van Lelie zorggroep dragen niet actief bij aan de uitvoering van euthanasie, maar als mensen ondraaglijk lijden, is er goede pijnbestrijding. Reindert: “Als we zien dat iemand leeft met veel pijn en verdriet, zoeken we naar wat we kunnen betekenen voor iemand. We gaan dan in gesprek: ‘wat is er aan de hand, wat wilt u en wat hebben wij u te bieden, wat kunnen wij als artsen voor u betekenen’.” Na een stilte vervolgt hij: “Mensen zijn vaak niet bang voor de dood, maar wel bang voor het lijden. Als zij ondraaglijk lijden, kunnen wij goede palliatieve sedatie toepassen én er is altijd ruimte voor het gesprek en samen zoeken.” Bedachtzaam vervolgt hij: “Het past wat mij betreft ook bij onze christelijke identiteit dat we laten voelen: ‘we laten u niet in de kou staan’.”

Waardering

Als organisatie vindt Lelie zorggroep ‘werken met waardering’ heel belangrijk. Reindert vindt waardering ook mooi, maar: “Ik ben er niet om gewaardeerd te worden, maar om waardering te géven.” Hij legt uit: “Als collega’s onderling geven we elkaar complimenten en bevestiging. Met woorden vertellen we elkaar: ‘wat mooi om te zien dat je dat op die manier doet, wat fijn dat je zo omgaat met een moeilijke situatie’.” Hij vindt het belangrijk om zulke dingen op te merken, te verwoorden en er dan ook samen van te genieten.
Waardering van cliënten ontvangen vindt de arts niet van vitaal belang. Toch ervaart hij regelmatig waardering over en weer. “Ik merk dat sommige cliënten zeggen: ‘wat fijn dat u geweest bent’, en dan zeg ik: ‘wat fijn dat u mij ontvangen hebt’. En dat meen ik. Ik ontvang daarin heel veel van cliënten.” Hij vervolgt: “Cliënten moeten zich gerespecteerd en gewaardeerd voelen, want dan kunnen ze van betekenis zijn en dan weet je weer dat je belangrijk bent als mens, dat je leeft.” Eén van de cliënten bij de afdeling psychiatrie kan nog weleens veel schreeuwen en herrie maken. Reindert bezoekt deze man regelmatig. “Deze meneer kan ontzettend leuke grappen maken, waar ik echt om moet lachen. Ik zeg dan tegen hem dat ik echt dubbel heb gelegen van het lachen.” Glimlachend: “Daar wordt hij blij van. En ik ook!”

Afhankelijk

De tijd van de coronapandemie en alle maatregelen die daarbij kwamen kijken, vond Reindert heel verdrietig. Hij blikt terug: “Het was fijn om te merken dat we in die tijd als collega’s en professionals goed konden overleggen en samen de uitdagingen aanpakten. Maar het was een dramatische tijd en ik kan nog steeds verdrietig worden als ik denk aan de eenzaamheid die mensen toen hebben ervaren.” Hij slikt even en gaat dan verder: “Het was ook moeilijk dat er toen zoveel mensen extra kwetsbaar waren en kwamen te overlijden. De machteloosheid die we toen hebben ervaren, daar kan ik nu nóg een traantje om laten.”

Het was ook juist de coronapandemie die Reindert extra deed beseffen om biddend en in afhankelijkheid van God te leven en te werken. “Afhankelijkheid kan soms voelen alsof je er als mens niet toe doet. Maar zo bedoel ik het niet. Ik geloof dat we er als mens toe doen en tot grote dingen in staat zijn. En toch is het belangrijk om daarin hulp van God te verwachten. Dat we weten dat we God nodig hebben.” Voor hem is het van grote toegevoegde waarde dat Lelie zorggroep werkt vanuit christelijke uitgangspunten. “Ieder mens doet ertoe en ieder mens is van waarde, vanuit dat besef en vanuit dat Godsbeeld doe ik graag mijn werk. En het is fijn om als professionals diezelfde waarden te delen. Ik weet dat ik God nodig heb.”

Afscheid

Na zoveel jaren werken als arts, ziet Reindert zijn toekomst met meer ontspanning tegemoet. “Het werk als Specialist Ouderengeneeskunde is prachtig, maar niet licht. We hebben vaak bijzondere verantwoordelijkheden en ik heb veel energie gestoken in relaties.” Dat hij nu afscheid gaat nemen, voelt voor hem als ‘goed’, het is tijd voor een meer rustige periode in zijn leven.

Als zowel zijn vrouw als hijzelf met pensioen zijn, hopen ze eerst te gaan reizen – Canada staat op de wensenlijst – en daarna zal hij vrijwilligerswerk gaan doen in de wijk in Rotterdam waar hij woont. “Want het is belangrijk voor een mens om van betekenis te zijn.”

Van de vele artsen in opleiding die Reindert de afgelopen jaren onder zijn hoede had, zijn er een heleboel bij Lelie zorggroep blijven hangen. Zijn passie, visie en kennis heeft hij op die manier door kunnen geven aan volgende generaties. 

En dat stemt hem dankbaar. "Ik vind het mooi om anderen mee te nemen in eigen groeimogelijkheden. En hen te begeleiden bij het prachtige werk in de ouderengeneeskunde. Lelie zorggroep is een geweldige organisatie om voor te werken. Ieder mens, dus iedere cliënt én iedere collega, doet ertoe."

Nu zijn werkzame leven afloopt, hoopt hij dat de passie en drive die hij ervaren heeft, velen zal inspireren: “Zorgen voor elkaar is heel belangrijk. Voel je gesteund en wees een steun voor elkaar. Zorg dat je er voor elkaar bent.”

Reindert van Dijk met een foto van zichzelf als arts in 1994.

Auteur Hanna Smallenbroek

Beeld Hanna Smallenbroek