Onderzoek naar het syndroom van Korsakov

Onderzoek

Onderzoekslijnen Onderzoekscommissie Kennisbank Webinars Contact

Meneer in een blauw vest zit in een fauteuil en kijkt op een elektronisch horloge

Over het syndroom van Korsakov is relatief weinig bekend. Om het ziektebeeld beter te begrijpen en de behandeling verder te ontwikkelen, doet onze onderzoekscommissie veel onderzoek. Slingedael behoort tot de wereldtop van publicerende instellingen over het syndroom van Korsakov. De kennis die we opdoen, delen we met zorginstellingen over de hele wereld. Voorbeelden van onderzoeken zijn bijvoorbeeld 'Van binnen naar buiten' en 'Foutloos leren'.

Onderzoeksagenda
In de onderzoeksagenda 2021-2025 vertelt de onderzoekscommissie over het onderzoek dat ze doen, en over de onderzoeken die er in de komende tijd op de planning staan.

Onderzoekslijnen

We delen het onderzoek naar het syndroom van Korsakov op in drie onderzoekslijnen.

1. Lichamelijke aspecten 2. Cognitie, gedrag en revalidatie 3. Autonomie, persoonlijkheid en zorg

1. Lichamelijke aspecten

De ziekte van Wernicke en het syndroom van Korsakov kunnen op verschillende manieren verlopen: volledig herstel, overlijden, blijvend syndroom van Korsakov en ernstigere vormen, zoals Korsakov met een functioneren op dementieniveau. Volledig herstel en overlijden komen vooral voor in de fase waarin mensen nog in het ziekenhuis liggen. Blijvend syndroom van Korsakov en ernstigere vormen zien we vooral in de langdurige zorg, zoals het verpleeghuis. Deze laatste twee vormen hebben veel invloed op hoe iemand functioneert en zijn te herkennen aan de hand van de resultaten van neuropsychologisch onderzoek en de motorische vaardigheden (zoals lopen en staan). Het vroeg herkennen van motorische problemen bij het syndroom van Korsakov is heel belangrijk voor een goede diagnose, prognose, de keuze voor behandeling en het voorkomen van chronische stoornissen.

2. Cognitie, gedrag en revalidatie

Het syndroom van Korsakov is een ernstige aandoening, waarbij stoornissen in het denken en gedrag centraal staan. Er is wel wat onderzoek gedaan naar het denkvermogen bij het syndroom van Korsakov, maar het is nog steeds onduidelijk wat de precieze problemen zijn en wat juist nog wel goed kan. De huidige kennis over het denken en gedrag van cliënten heeft nog maar nauwelijks geleid tot betere behandelingen. Daarom is er veel vooruitgang mogelijk. In eerder onderzoek van Slingedael is bijvoorbeeld ontdekt dat de methode foutloos leren effectief is bij het (opnieuw) aanleren van dagelijkse vaardigheden.

3. Autonomie, persoonlijkheid en zorg

Lichamelijke beperkingen en problemen in het denken en gedrag hebben een grote invloed op de zelfstandigheid van mensen met het syndroom van Korsakov. Slingedael heeft als doel om de autonomie van cliënten te vergroten en de gevolgen van het verlies van zelfstandigheid, zoals eenzaamheid en psychiatrische problemen te verminderen. Verbaal of fysiek agressief gedrag komt regelmatig voor bij mensen met het syndroom van Korsakov en daarom is het nodig dat zorgverleners hier weerstand tegen kunnen bieden. Er is veel behoefte aan onderzoek naar hoe de zelfstandigheid vergroot kan worden en de gevolgen van minder zelfstandigheid en persoonlijkheidsproblemen bij het syndroom van Korsakov kunnen worden verminderd.

De leden van de onderzoekscommissie

Albert Postma

Albert Postma is hoogleraar Neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht. Hij leidt het ‘Memory & Space’ lab, waarin hij samen met enthousiaste collega’s en studenten het menselijk geheugen bestudeert. Speciaal kijkt hij naar de gevolgen van hersenbeschadiging op de kunst van het herinneren. In 2000 is hij begonnen met onderzoek bij bewoners met het syndroom van Korsakov. Sinds 2015 is Albert verbonden aan Slingedael als hoofd van de onderzoekscommissie (OC). Hij vindt het een voorrecht om met inspirerende onderzoekers in de OC te mogen samenwerken. De OC kijkt niet alleen naar geheugen, maar naar tal van andere aspecten die het functioneren van bewoners belemmeren of juist kunnen stimuleren. Vanaf 2016 is hij ook lid van de wetenschappelijke adviesraad van het Korsakov Kenniscentrum.

Erik Oudman

Erik Oudman is sinds 2011 als onderzoeker en psycholoog verbonden aan Slingedael. Hij promoveerde in 2016 aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het lerend vermogen en het vergroten van zelfstandigheid van Korsakov-patiënten. Sindsdien doet hij nog steeds onderzoek naar het (verbeteren van) het geheugen bij Korsakov, maar ook het sociale functioneren, het voorkomen van de ziekte en het verbeteren van de kwaliteit van leven van deze doelgroep. Hij begeleidt verschillende onderzoekers als copromotor bij hun promotietraject. Erik werkt klinisch als GZ-psycholoog en is als docent verbonden aan de RINO Groep Utrecht.

Jan Wijnia

Jan W. Wijnia werkt als opleider specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker op de observatie- en screeningsafdeling in Slingedael. Jans werkervaring betreft acute psychiatrie, neurologie, revalidatiezorg en palliatieve zorg. Zijn eerste spreekuur was bij Kruispost in Amsterdam voor mensen die onverzekerd waren, dakloos of asielzoeker. Hij heeft op de kaart gezet dat het syndroom van Korsakov begint als een delirium. Hij zet zich in voor het vastleggen van richtlijnen voor de medische behandeling van het syndroom van Korsakov. Jan is gepromoveerd bij de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC in Rotterdam. Het mooie aan het werk vindt hij de persoonsgerichte zorg, door observatie leren en dat praktisch toepassen.

Misha Oey

Misha Oey is sinds 2017 werkzaam als psycholoog en onderzoeker bij Slingedael. Hiervoor heeft ze vier jaar gewerkt bij een neuropsychologie-praktijk en een onderzoekscentrum voor bewegingsstoornissen in de Verenigde Staten. Naast haar werk als psycholoog op de observatie- en screeningsunit, doet Misha een deeltijd promotietraject bij de Universiteit Utrecht, waarin ze apathie bij het syndroom van Korsakov onderzoekt. Binnen dit promotieonderzoek heeft zij twee artikelen geschreven: lichtsimulatie-therapie bij het syndroom van Korsakov en apathie bij Korsakov-patiënten met en zonder bijkomende vasculaire problematiek. Wat haar werk mooi maakt? De mogelijkheid om wetenschappelijke kennis te verbinden aan de praktijk en vice versa!

Sterre Smits

Sterre Smits is onderzoeker bij Korsakov Expertisecentrum Slingedael onder begeleiding van Albert Postma. In haar promotietraject doet Sterre onderzoek naar verschillende interventies die het Prospectief geheugen ondersteunen, om zo de autonomie en kwaliteit van leven te vergroten bij mensen met het syndroom van Korsakov. Naast onderzoeker is ze ook klinisch werkzaam als psycholoog bij Slingedael. Haar copromotor is Erik Oudman.

Mirjam van Dam

Mirjam heeft klinische gezondheidswetenschappen (richting verplegingswetenschap) gestudeerd aan de Universiteit Utrecht. Ze heeft tijdens haar afstuderen onderzoek gedaan naar persoonsgerichte zorg en doet nu promotieonderzoek naar verpleegkundige uitdagingen in de zorg aan mensen met het syndroom van Korsakov. Mirjam neemt ha ar ervaring als verpleegkundige op de werkvloer mee om haar onderzoek te verbinden met de praktijk. Haar ambitie is om het verpleegkundig vak te professionaliseren en verpleegkundigen en verzorgenden te inspireren trots te zijn op hun beroep!

Webinars

We organiseren (gratis toegankelijke) webinars over diverse thema's rondom het syndroom van Korsakov. Interessante sprekers presenteren hun onderzoek of vertellen over hun vakgebied.

Bekijk onze webinars

Kennisbank

Slingedael behoort tot de wereldtop van publicerende instellingen over het syndroom van Korsakov. De kennis die we opdoen, delen we met zorginstellingen over de hele wereld.

Ga naar de kennisbank